درس‌گفتار جامع نظام فلسفی علامه طباطبایی + درس نامه
درس‌گفتار جامع «نظام فلسفی علامه طباطبایی» یک دوره عمیق و نظام‌مند برای آشنایی با اندیشه‌های فلسفی علامه طباطبایی است. این مجموعه، با روشی مقایسه‌ای و تحلیلی، شما را با مهمترین آثار ایشان مانند «بدایة الحکمة»، «نهایة الحکمة»، «مجموعه رسائل علامه » و «تفسیر المیزان» آشنا می‌کند. علاوه بر این، تفکرات شاگردان علامه یعنی حضرات آیات جوادی آملی، شهید مطهری، مصباح یزدی و غلامرضا فیاضی و تفاوت‌های آن‌ها با استادشان نیز در این درس گفتار بررسی میشود. این درس‌گفتار برای علاقه‌مندان به فلسفه اسلامی و پژوهشگران حوزه تحول علوم انسانی طراحی شده و همراهی با آن، درکی اجتهادی و جامع از نظام فلسفی علامه طباطبایی و جریان‌های فکری معاصر را به ارمغان می‌آورد.
- تدریس نظام مند و فکر محور
- تبیین ویژگی های مکتب فکری علامه به عنوان یک جریان فکری مستقل غیر از ملاصدرا
- از طراحان گرافیک است.
- آشنایی اجتهادی و تخصصی با نظام فکری و فلسفی علامه طباطبایی
- تبیین و مقایسه مهم ترین گزاره های فکری شاگردان علامه
- وفاداری به متن و هندسه فکری علامه طباطبایی بدون پیش داوری
- تبیین ظرفیت های فلسفه علامه طباطبایی در مسائل علوم انسانی
- ارائه نظام فلسفی اصالت الواقعیت و تفاوت آن با نظام های فلسفی پیشین از جمله ملاصدرا
این یک درس گفتار اجتهادی برای علوم انسانی است
این درس گفتار با هدف اجتهاد در حوزه علوم عقلی با محوریت اندیشه علامه طباطبایی ارائه شده است، هدف از این درس گفتار رسیدن به تفلسفی اجتهادی برای تحول علوم انسانی میباشد، پیشنهاد میشود پیش از شروع این درس گفتار حتما در دوره های تخصصی منطق و اصول شرکت نمایید.
سوالات متداول درباره درس گفتار فلسفه
سوال: این جلسات در مجموع چقدر طول خواهند کشید و در سال چند جلسه برگزار میشود؟
پاسخ: این جلسات معمولاً سالانه حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ جلسه برگزار می‌شوند که این تعداد بستگی به رویدادها و شرایط آن سال تحصیلی دارد. مدت زمان دقیق این دوره نیز به عوامل مختلفی وابسته است و نمی‌توان به طور قطع گفت که چند سال به طول خواهد انجامید، اما به طور تقریبی می‌توان حداقل پنج سال را برای تکمیل این دوره‌ی فلسفی در نظر گرفت. نمی‌توان دقیقاً مشخص کرد که مثلاً شش سال یا هفت سال طول خواهد کشید. با این حال، در این مدل فلسفی، هدف طولانی‌کردن مسیر به صورت نامتناهی و نامشخص نیست. اما باید توجه داشت که مسیر کوتاه در فلسفه با مسیر کوتاه در سایر علوم بسیار متفاوت است. این انتظار که فردی پس از دو یا سه سال مطالعه و شرکت در کلاس‌ها به یک فیلسوف تبدیل شود، تقریباً یک تصور غیرواقع‌بینانه است. به عنوان مثال، ملاصدرا با آن عظمت فکری، شصت سال از عمر خود را صرف فلسفه کرد، یا شهید مطهری حدود بیست سال شاگردی علامه طباطبایی را انجام داد و در نهایت، علامه در وصف ایشان گفت که او در اواخر عمرش به تدریج در فلسفه صاحب‌نظر شد. حتی شهید مطهری در یکی از آثار خود اشاره می‌کند که فهم نظام فلسفی صدرا به بیست سال زمان نیاز دارد.
همه‌ی این اعداد و ارقام به سیر درس، عمق مطالب، استعداد افراد و عوامل دیگر بستگی دارد. اما آنچه در کار فلسفی بسیار حائز اهمیت است، این است که در طول دوره‌ی مطالعه‌ی فلسفه، استمرار، تمرکز و تداوم در کار خود داشته باشید. در غیر این صورت، فردی که یک ماه نماز می‌خواند و ماه بعد آن را ترک می‌کند، به جایی نخواهد رسید!
سوال: مخاطب این جلسات چه کسانی هستند؟
- پاسخ: همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، این جلسات در درجه‌ی اول برای طلاب علوم دینی طراحی شده‌اند که دغدغه‌ی فعالیت در حوزه‌ی علوم انسانی را دارند. با این حال، این بدان معنا نیست که محتوای این درس‌گفتارها صرفاً برای طلاب یا علاقه‌مندان به علوم انسانی مفید است. بلکه این مباحث برای هر فردی که قصد دارد با نظام فکری فلسفی علامه طباطبایی آشنا شود و آن را به‌طور جدی دنبال کند، می‌تواند مفید باشد؛ البته به شرطی که شرایط لازم برای مطالعه و پیگیری این مباحث را رعایت کند
سوال: آیا این سیر آموزشی نیاز به پیش‌نیاز یا مقدمات خاصی دارد که باید به آن‌ها توجه کنیم؟
پاسخ: در پاسخ به این سوال می‌توان دو جنبه را در نظر گرفت. اول این که آیا علم فلسفه به‌طور ذاتی نیاز به مقدمه‌ای دارد؟ مثلاً آیا لازم است که قبل از ورود به فلسفه، علمی مانند منطق را مطالعه کنیم؟ در پاسخ باید گفت که خیر، فلسفه از این جهت که اعم العلوم است و خارج از آن نمی‌توان علمی دیگر را تصور کرد، به‌طور ذاتی هیچ یک از گزاره‌هایش (چه از جهت تصوری و چه از جهت تصدیقی) نیازمند گزاره‌های علمی دیگر نیست. به عبارت دیگر، برای فهم یک گزاره‌ی فلسفی، لزوماً نیازی نیست که گزاره‌های فلسفی دیگری را پیش‌تر مطالعه کرده باشید.
اما نکتۀ مهم این است که در سنت علمی علما و اندیشمندان ما، معمولاً توصیه میشود که طلاب قبل از ورود به مباحث فلسفی، مدتی را به مطالعه‌ی ریاضیات و سپس علم منطق اختصاص دهند. این کار به این دلیل است که ذهن آن‌ها برای مواجهه با مسائل دقیق و پیچیده‌ی فلسفی آماده شود و از دقت و انضباط فکری لازم برخوردار گردد. این مسئله به‌ویژه از آن جهت اهمیت دارد که بسیاری از ما به دلیل شرایط زندگی مدرن و حجم زیاد اطلاعاتی که روزانه از طریق اخبار و فضای مجازی دریافت می‌کنیم، تمرکز و توان ذهنی لازم برای پرداختن به مباحث عمیق فلسفی را از دست داده‌ایم. بنابراین، این پیش‌نیازها بیشتر برای تقویت ذهن و ایجاد آمادگی فکری است تا بتوانیم با مسائل فلسفی به‌درستی مواجه شویم.
به‌طور کلی، توصیه می‌کنم حداقل یک دور منطق اسلامی را مطالعه کنید تا پیش از ورود به فلسفه، با فضای علوم عقلی آشنایی نسبی پیدا کنید. البته این امر الزامی و قطعی نیست و ممکن است فردی بتواند از همان ابتدا با مباحث فلسفی ارتباط برقرار کند و آن‌ها را درک نماید. اما برای اکثر افراد، این پیش‌نیازها می‌توانند مسیر یادگیری را تسهیل کنند
سوال: سیر این درس‌ها بر اساس کدام کتاب‌هاست؟
پاسخ: محوریت این درس‌گفتارها بر اساس کتاب‌های بدایة الحکمة و نهایة الحکمة اثر علامه طباطبایی است. در طول این دوره، شما تمام متن این دو کتاب را به‌صورت مقایسه‌ای با آراء و نظرات شاگردان علامه طباطبایی بررسی خواهید کرد. البته، از آنجا که شروع کار با این سطح از مباحث برای مخاطب ممکن است سنگین باشد، سیر تدریس از مطالب ساده‌تر به سمت مطالب پیچیده‌تر پیش می‌رود. به عنوان مثال، در ابتدا بیشتر بر روی متن کتاب بدایة الحکمة و کتاب‌های شهید مطهری تمرکز میشود و به تدریج، مباحث عمیق‌تر و چالش‌برانگیزتر، مانند آراء دقیق‌تر علامه در کتاب نهایة الحکمة یا اختلاف‌نظرهای شاگردان ایشان، مطرح میشود. این فرآیند به‌طور طبیعی زمان‌بر است و نیازمند صبر و تلاش مستمر است.
سوال: روزانه چقدر وقت برای مطالعه‌ی فلسفه نیاز است؟
پاسخ: پاسخ به این سوال برای هر فرد متفاوت است و نمی‌توان یک زمان مشخص و دقیق برای همه تعیین کرد. با این حال، می‌توان برخی قواعد کلی را بیان کرد.
اولاً باید توجه داشت که مباحث فلسفی بسیار متنوع هستند و هر کدام از آن‌ها سطح دشواری خاص خود را دارند. به عنوان مثال، بحث قوه و فعل و مسئله‌ی حرکت جوهری به هیچ وجه قابل مقایسه با بحث ماهیت نیست. گرچه بحث ماهیت نیز به‌خودی‌خود دشوار است، اما جزء ارکان اصلی فلسفه محسوب نمی‌شود.
بنابراین، زمان مورد نیاز برای مطالعه‌ی فلسفه به عواملی مانند استعداد فردی، سطح تمرکز و روش مطالعه‌ی شما بستگی دارد. اما یک نکته‌ی بسیار مهم در مطالعه‌ی فلسفه این است که گوش دادن به صوت‌های درس‌گفتارها به‌تنهایی برای فهم مطالب کافی نیست. هر صوت نیاز به حداقل یک روز کار علمی دارد تا شما بتوانید روی مطالب تمرکز کنید، ارجاعات را بررسی نمایید، تقریر بنویسید و به درک عمیق‌تری از مباحث برسید.
به عبارت دیگر، درس‌گفتارهای فلسفی را نباید با صوت‌های دروس دیگر مقایسه کنید. اگر فهم فلسفه به این سادگی بود، قطعاً تاکنون فیلسوفان بسیاری داشتیم. به‌طور میانگین، هر صوت ممکن است بین ۵ تا ۸ ساعت زمان نیاز داشته باشد تا به‌طور کامل برای شما حل شود. البته، این زمان بسته به محتوای هر جلسه می‌تواند متفاوت باشد. اگر فرصت کافی برای مطالعه‌ی روزانه ندارید، می‌توانید هر جلسه را در دو روز کار کنید تا به درک بهتری از مطالب برسید.
فایل درس نامه هر جلسه در داخل فایل دانلودی جلسات قرار دارد
جهت استفاده رایگان از همه جلسات لطفا در دوره مد نظر ثبت نام نمایید
تاریخچه
1-403.09.28 فایل صوتی
مدرسه سها
مهمترین سرفصل های جلسه اول:
1. مقدمه‌ای بر فلسفه
2. حیثیت‌های علم
3. مرکب اعتباری
4. سیر تاریخی فلسفه اسلامی
5. نحله‌های فلسفه اسلامی
6. نقد فلسفه اسلامی
7. فلسفه علامه طباطبایی
8. مقایسه با فلسفه معاصر
9. نقش فرهنگ در فلسفه
10. نتیجه‌گیری
02-403.10.01 فایل صوتی
مدرسه سها
جلسه: 2 تاریخ: 403.10.01
مهم ترین سرفصل های جلسه:
1. معرفی جلسه و موضوع بحث: جلسه به بررسی "اسفار اربعه" در کتاب ملاصدرا و تفاوت آن با فلسفه علامه طباطبایی اختصاص دارد.
2. نکات کلیدی از جلسه قبل: بحث درباره نیاز فلسفه به المدخل و تقسیم‌بندی علم به سه حوزه (ثبوت و واقعیت، اثبات و مفهوم، و بین الأذهان) مطرح میشود.
3. تاریخچه فلسفه اسلامی: سیر تطور تاریخی فلسفه اسلامی و تقسیم آن به مکتب مشّاء، اشراقیون و عرفان بررسی میشود. استاد به تأثیرات یونان بر فلسفه اسلامی و موضوعات جدیدی که در این فلسفه مطرح شده، اشاره می‌کند.
4. مکتب‌های فلسفی: توضیحاتی درباره مکتب مشّاء (با تأکید بر استدلال و برهان)، مکتب اشراقیون (که شهود را نیز به عنوان منبع معرفت قبول دارند) و مکتب عرفانی (که به سیر و سلوک توجه دارد) ارائه میشود.
5. ملاصدرا و اسفار اربعه: ملاصدرا به عنوان فیلسوفی که با همه مکاتب فلسفی مواجه شده و سعی در هضم آن‌ها دارد، معرفی میشود. چهار سفر عرفانی ملاصدرا (از خلق به حق، با حق در حق، از حق به خلق و با حق در خلق) به تفصیل توضیح داده میشود.
6. تفاوت فلسفه علامه طباطبایی و ملاصدرا
03-403.10.02 فایل صوتی
مدرسه سها
جلسه: 3 تاریخ: 403.10.02
مهمترین سرفصل ها:
1. تفکیک دانش فلسفه و ثبوت و اثبات فلسفه: بحث در مورد اینکه دانش فلسفه یک مرکب بین‌الاذهانی است و با علم و اثبات آن تفاوت دارد.
2. ارتباط فلسفه اسلامی با تفکر تعقلی اسلام
3. نقش ملاصدرا در هضم تفکرات مختلف: تحلیل اینکه چگونه ملاصدرا سعی کرده است تفکرات مختلف را در سیستم فلسفی خود هضم کند و مشکلات تاریخی فلسفه را حل کند.
4. کتاب اسفار اربعه: توضیح درباره نام و سبک کتاب اسفار اربعه و ارتباط آن با عرفا.
5. نقد و بررسی تفاسیر آیت‌الله جوادی: اشاره به تفاسیر آیت‌الله جوادی و اینکه چگونه این تفاسیر به فهم بهتر اسفار کمک می‌کند.
6. سفرهای اربعه و سیر در عوالم مختلف: توضیح درباره چهار سفر ملاصدرا و بررسی عوالم ماده، مثال و عقل.
7. بحث حرکت و قوه و فعل: توضیح مختصری درباره مفهوم حرکت و ارتباط آن با سیر فلسفی.
8. مفهوم سفر و ارتباط آن با حق: بحث درباره اینکه آیا سفر به حق حتماً از خلق آغاز میشود و اینکه آیا سفر اول و سوم یکی هستند یا خیر.
9. ادعای آیت‌الله طباطبایی: بررسی ادعای آیت‌الله طباطبایی در مورد اینکه فلسفه باید از حق آغاز شود و ارتباط
موضوع علم فلسفه
04-403.10.03 فایل صوتی
تاریخ: 403.10.03
سرفصل مباحث این جلسه:
1. تفکیک بین ثبوت و اثبات: بحث در مورد تفکیک بین این دو مفهوم و تأثیر آن بر تاریخ تفکر عقلی اسلام.
2. نحله‌های مختلف تفکر اسلامی: بررسی چهار نحله اصلی شامل عرفان، فلسفه مشاء، فلسفه اشراق و کلام و تلاش ملاصدرا برای هضم این تفکرات در فلسفه خود.
3. تعریف حکمت الهی: بررسی مفهوم "حکمت الهی" و دلایل نام‌گذاری فلسفه به این عنوان.
4. تقسیم‌بندی حکمت: تقسیم‌بندی حکمت به نظری و عملی و سپس تقسیم حکمت نظری به سه شاخه: الهی، ریاضی و طبیعی.
5. الهیات بالمعنی الاعم و الاخص: توضیح در مورد الهیات بالمعنی الاعم و الاخص و مباحث مربوط به ذات، صفات و افعال خداوند.
6. علل نام‌گذاری فلسفه به الهیات: بررسی سه علت برای نام‌گذاری فلسفه به الهیات و نقد این علل.
7. برهان بر حصر در حکمت نظری: بحث در مورد برهان بر حصر و تقسیم علوم به چهار قسم و نقد نظرات مختلف.
8. نقد نظرات علامه مصباح و شهید مطهری: بررسی و مقایسه نظرات این دو شخصیت در مورد فلسفه و حکمت الهی و نقاط قوت و ضعف هر یک.
9. موضوع فلسفه: بحث در مورد موضوع فلسفه و چگونگی ورود علامه طباطبایی به این موضوع.
05-403.10.04 فایل صوتی
تاریخ: 403.10.04
🧷 سرفصل مباحث:
1. تعریف الهیات: استاد توضیح داد که الهیات به عنوان علمی غیرمادی تعریف میشود و شامل موجودات مجرد و مفارقات است.
2. تفاوت دیدگاه‌ها: بحث در مورد تفاوت‌های دیدگاه علامه مصباح و شهید مطهری در مورد فلسفه و تقسیمات آن.
3. موضوع فلسفه: استاد به بررسی موضوع فلسفه و ضرورت آن پرداخت و به نظرات آیت‌الله جوادی آملی و شهید مطهری اشاره کرد.
4. تقسیمات علوم: استاد به تقسیمات علوم و جایگاه فلسفه در میان آن‌ها پرداخت و توضیح داد که فلسفه باید به عنوان علمی برهانی شناخته شود.
5. ضرورت وجود موضوع برای فلسفه: بحث در مورد اینکه فلسفه به عنوان علم برهانی نیاز به موضوع مشخص دارد و این موضوع باید در عرض علوم دیگر قرار گیرد.
6. تحلیل نظرات آیت‌الله جوادی آملی: شاگردان نظرات آیت‌الله جوادی آملی درباره موضوع فلسفه و ضرورت آن را بررسی کردند.
7. برهان و عرض ذاتی: استاد به اهمیت برهان و رابطه آن با موضوع فلسفه و عرض ذاتی اشاره کرد و توضیح داد که چگونه این مفاهیم در فلسفه کاربرد دارند.
06-403.10.05 فایل صوتی
📝 #خلاصه جلسه ششم
تاریخ: ۱۴۰۳/۱۰/۰۶
در این جلسه، موضوع اصلی بحث، بررسی عبارات استاد جوادی آملی در توضیح عبارات مرحوم ملاصدار پیرامون موضوع علم فلسفه بود.
در ابتدا، بحث به تأثیر نظرات علامه طباطبایی بر تاریخ فلسفه اسلامی و چگونگی هضم تاریخ فلسفه اسلامی توسط ملاصدار پرداخته میشود. این نکته مورد تأکید قرار می‌گیرد که ملاصدار چگونه توانسته است تاریخ فلسفه اسلامی را در فلسفه خود ادغام کند و بر اساس آن کتابش را تنظیم نماید.
سپس، بحث به بررسی دلایل و استدلال‌های علامه می‌پردازد و این سؤال مطرح میشود که آیا این استدلال‌ها به طور کامل حل شده‌اند یا خیر.
در ادامه، موضوع فلسفه به طور عمیق‌تری بررسی میشود و تأکید میشود که فلسفه باید موضوع مشخصی داشته باشد تا به عنوان یک علم شناخته شود.
به طور کلی، جلسه به دنبال روشن‌سازی مفهوم فلسفه و ارتباط آن با دیگر علوم و مباحث فلسفی است و بر اهمیت تحلیل دقیق موضوعات فلسفی تأکید می‌کند.
07-403.10.08 فایل صوتی
مدرسه سها
08-403.10.09 فایل صوتی
مدرسه سها
09-403.10.10 فایل صوتی
مدرسه سها
10-403.10.11 فایل صوتی
مدرسه سها
11-403.10.12 فایل صوتی
مدرسه سها
12-403.10.15 فایل صوتی
مدرسه سها
13-403.10.16 فایل صوتی
مدرسه سها
14-403.10.17 فایل صوتی
مدرسه سها
15-403.10.18 فایل صوتی
مدرسه سها
16-403.10.19 فایل صوتی
مدرسه سها
17-403.10.22 فایل صوتی
مدرسه سها
18-403.10.24 فایل صوتی
مدرسه سها
19-403.10.26 فایل صوتی
مدرسه سها
20-403.10.29 فایل صوتی
#موضوع_فلسفه #معنای_عرض_ذاتی #اولی #مرحوم_مظفر #بوعلی‌سینا
21-403.10.30 فایل صوتی
مدرسه سها
22-403.11.01 فایل صوتی
مدرسه سها
23-403.11.02 فایل صوتی
مدرسه سها
24-403.11.03 فایل صوتی
مدرسه سها
25-403.11.06 فایل صوتی
مدرسه سها
26-403.11.07 فایل صوتی
مدرسه سها
27-403.11.08 فایل صوتی
مدرسه سها
28-403.11.09 فایل صوتی
مدرسه سها
29-403.11.10 فایل صوتی
مدرسه سها
30-403.11.14 فایل صوتی
مدرسه سها
31-403.11.15 فایل صوتی
مدرسه سها
32-403.11.16 فایل صوتی
مدرسه سها
33-403.11.17 فایل صوتی
مدرسه سها
34-403.11.20 فایل صوتی
مدرسه سها
35-403.11.23 فایل صوتی
مدرسه سها
36-403.11.23 فایل صوتی
مدرسه سها
37-403.11.27 فایل صوتی
مدرسه سها
38-403.11.28 فایل صوتی
مدرسه سها
39-403.11.30 فایل صوتی
مدرسه سها
40-403.12.01 فایل صوتی
مدرسه سها
41-403.12.04 فایل صوتی
مدرسه سها
42-403.12.05 فایل صوتی
مدرسه سها
43-403.12.06 فایل صوتی
مدرسه سها
44-403.12.07 فایل صوتی
مدرسه سها
45-403.12.08 فایل صوتی
مدرسه سها
ادامه دارد... فایل صوتی
مدرسه سها
جلسه اول ویدئو
سرفصل مباحث:
1: مطلب تست
2: مطلب تست
3: مطلب تست
4: مطلب تست
جلسه دوم فایل صوتی
جلسه سوم کوئیز
دوره های مرتبط
آموزش تقریر نویسی
تقریرنویسی به معنای پیاده‌سازی فایل صوتی، یادداشت‌برداری، خلاصه‌نویسی، نموداری کردن مطالب یا مقاله‌نویسی نیست. تقریرنویسی در قالب‌های فرمی محدود نمی‌شود، بلکه بر اساس ساختار برهان یا سلوک ذهن شکل می‌گیرد. آنچه باعث میشود تقریری بنویسیم که ارزش علمی داشته باشد، تسلط مفهومی بر موضوع است. برای افرادی که تازه می‌خواهند با مسیر آموزش اجتهادی آشنا شوند، ممکن است مباحث علمی به دلیل سنگینی، در آغاز کار باعث زدگی و دلسردی گردد و شما را از ادامه مسیر دور کند. بنابراین، ما پیشنهاد می‌دهیم که قبل از شروع هریک از درس گفتار های مدرسه ها ، اگر واقعاً می‌خواهید آشنایی تخصصی با مسیر رسیدن به علوم انسانی پیدا کنید و قدرت تحلیل و تفکر خود را تقویت کنید، ابتدا روش درست نوشتن و تقریر نویسی را بیاموزید.
جریان شناسی سیاسی ایران معاصر
20 گفتار پیرامون جریان شناسی سیاسی ایران معاصر
درس گفتار منطق مقدماتی شهید مطهری
درس‌گفتار «منطق مقدماتی» با محوریت کتاب منطق اثر شهید مرتضی مطهری، برای مخاطبانی طراحی شده است که قصد آغاز یادگیری علوم عقلی را دارند. این دوره به‌منظور ارائه مبانی اولیه و پایه‌ای منطق به زبانی ساده و قابل فهم، به علاقه‌مندان کمک می‌کند تا با مفاهیم بنیادین این علم آشنا شوند.
درس گفتار منطق ذهن شناسی
درس گفتار منطق ذهن شناسی با محوریت کتاب المقرر مرحوم مظفر بر اساس مبنای فلسفی مبحث وجود ذهن در نظام فکری علامه طباطبایی برای اولین بار توسط مدرسه سها به صورت رایگان ارائه میگردد.
نظرات
رایگان!
علی اسدی
Ali Asadiحجت الاسلام علی اسدی فارغ التحصیل حوزه علمیه قم و دارای کارشناسی ارشد جامعه شناسی؛ مسئول و از مدرسین مدرسه سها میباشند.
کانال مدرسه سها
