هیچ محصولی یافت نشد

بازخوانی علم اصول در پرتو اندیشه نظام‌ساز امام خمینی (ره) برای علوم انسانی (فقه اکبر)

علم اصول به عنوان یکی از ارکان اصلی اجتهاد در سنت اسلامی، همواره جایگاهی ویژه در میان علما و فقهای شیعه داشته است. این علم نه تنها روشی ضروری برای ورود به دنیای فقاهت است، بلکه ظرفیت‌های بی‌بدیلی برای حل مسائل اجتماعی و نظام‌سازی در چارچوب علوم انسانی اسلامی دارد.
علم اصول: از فقه اخص تا فقه اعم
در سنت علمی حوزه‌های علمیه، علم اصول به‌عنوان اصلی‌ترین روش اجتهادی شناخته شده است. اما ظرفیت‌های این علم فراتر از فقه اخص (فقه فردی) است و می‌تواند به‌عنوان روشی کارآمد در فقه اعم (فقه اجتماعی و نظام‌ساز) نیز به کار گرفته شود. این تغییر نگاه، با تمسک به اندیشه‌ی نظام‌ساز امام خمینی (ره) و بازتعریف گزاره‌های کلان علم اصول، امکان‌پذیر شده است.
امام خمینی و خوانشی نوین از علم اصول
امام خمینی (ره) با تسلط بر مبانی فلسفی، عرفانی و اصولی، خوانشی روان‌تر و عمیق‌تر از علم اصول ارائه داده به طوری که به ادعای ما جزو معدود علمای نظام ساز در عرصه این علم میباشد. ایشان با هدف جلوگیری از خلط مباحث علوم عقلی با علوم اعتباری، توانست نظام معنایی علم اصول را به‌گونه‌ای بازتعریف کند که علاوه بر کاربرد فقهی، در حل مسائل اجتماعی و نظام‌سازی نیز مؤثر باشد. متأسفانه این جنبه از اندیشه‌ی ایشان به‌دلیل عظمت اجتماعی و سیاسی‌شان، کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
علم اصول و خطر خلط مباحث
علم اصول به‌عنوان جایگاه مباحث اعتباریات، نیازمند تسلط بر مباحث عقلی است تا از خلط میان روش‌شناسی علوم اعتباری و علوم حقیقی جلوگیری شود. این توجه دقیق، مانع از کج‌فهمی در کاربرد منطق اعتباریات و ارائه‌ی مدل‌های نادرست در حل مسائل اجتماعی می‌شود. ساحت اعتباریات در کنار ساحت ذهن شناسی و واقعیت، یک ساحت موثر در روابط انسانی و نظام های اجتماعی است که بدون توجه به قواعد خاص خود که در علم اصول مورد بحث قرار میگیرد شناخته نخواهد شد. این توجه ویژه به مسئله اعتباریات گرچه در نظام فلسفی از جانب علامه طباطبایی بوده اما رویکرد فقاهی و اصولی آن را برای اولین بار مرحوم امام خمینی توانسته است ارائه دهد.
مدرسه سُها و احیای هویت مفهومی علم اصول
مدرسه سُها در تلاش است تا هویت مفهومی‌ای را که امام خمینی (ره) به علم اصول بخشید، احیا کند. و تفاوت نظامات اساسی اصول امام خمینی را با سایر سنت های موجود علم اصول نمایان سازد. این هویت مفهومی، که محوریت اندیشه‌ی نظام‌ساز ایشان را تشکیل می‌دهد، نه تنها در شکل‌گیری انقلاب اسلامی نقش داشته است، بلکه در تکمیل نظام اجتماعی و اجتهاد در علوم انسانی اسلامی نیز جایگاهی کلیدی دارد.
به درس‌گفتارهای علم اصول بپیوندید
درس‌گفتارهای علم اصول مدرسه سُها، با هدف بازخوانی و احیای ظرفیت‌های مغفول این علم، فرصتی است برای دانش‌پژوهانی که می‌خواهند با ابزارهای نوین اصولی، به اجتهاد در علوم انسانی اسلامی بپردازند. این دوره‌ها با تأکید بر اندیشه‌ی امام خمینی (ره)، شما را به کشف افق‌های جدید در علم اصول دعوت می‌کند.